De eikenprocessierups zorgt jaarlijks voor ongemak in veel gemeenten. Op deze pagina informeren we u over de mogelijke overlast, onze aanpak en de mogelijkheden om uzelf te beschermen. 

Vermijd contact met de eikenprocessierups

Probeer elk contact met rupsen en nesten te vermijden. Zorg bij het bezoeken van gebieden met eikenbomen voor goede bedekking van hoofd, ogen, hals, armen en benen en ga niet in de buurt van eikenbomen op de grond zitten.

Wat kunt u doen als u in aanraking bent geweest met brandharen?

  • Niet wrijven of krabben
  • Strip de huid met plakband
  • Spoel huid en ogen goed met lauw water
  • Gebruik eventueel een verkoelende of verzachtende crème met bijvoorbeeld Aloë Vera of menthol
  • Was kleding op 60 graden Celsius

De klachten verdwijnen in de meeste gevallen binnen twee weken.

Heeft u aanhoudende oogklachten en helpt spoelen niet? Zwellen uw lippen, tong of oogleden op en/of hebt u last van benauwdheid? Bel dan uw huisarts. Ga voor meer gezondheidsinformatie naar de website van de GGD: www.oakie.info(externe link).

Huisdieren

De brandharen van de eikenprocessierups kunnen gevaarlijk zijn voor dieren. Voorkom daarom elk contact van huisdieren met de rups en vermijd gebieden waar gewaarschuwd wordt voor de eikenprocessierups. Komt uw huisdier toch in contact met brandharen van de rups? Was of spoel de huid, bek of ogen van het dier goed met water. Neem bij allergische klachten van het dier contact op met een dierenarts.  

Bestrijding in 2023

Aantal eikenprocessierupsen op niveau van 2013

Drie jaar geleden was de eikenprocessierups in extreme aantallen aanwezig in Nederland. De overlast was groot en veel mensen hadden last van jeuk, bultjes, kortademigheid en oogklachten. Maar deze overlast lijkt nu grotendeels voorbij. Er zijn afgelopen najaar relatief weinig vlinders uitgevlogen, waardoor er nu ook minder eitjes zijn. De aantallen zijn nu hetzelfde als in 2013.Veel mensen hadden toen nog nooit van de eikenprocessierups gehoord. “De plaagdruk bereikt het niveau van aanvaardbare overlast”, concluderen de onderzoekers.

In 2023 spuiten we niet preventief met biologische bestrijdingsmiddelen 

Landelijk groeit de weerstand tegen het gebruik van biologische bestrijdingsmiddelen tegen de eikenprocessierups. Een biologisch bestrijdingsmiddel kan namelijk ook andere rupsen doden. Daarom wordt dit middel enkel toegepast wanneer er extreem veel overlast verwacht wordt. In de gemeente Doetinchem werd in 2020, 2021 en 2022 alleen preventief gespoten op drukbezochte plekken waar geen bedreigde vlindersoorten voorkomen. In 2023 wordt er niet preventief gespoten met biologische bestrijdingsmiddelen.

Wat kunt u zelf doen?

Natuurlijke vijanden

Natuurlijke vijanden leveren een belangrijke bijdrage aan de beheersing van de eikenprocessierups. Veel verschillende boomsoorten, planten, bloemrijke bermen en het minder vaak maaien daarvan dragen bij aan het vergroten van de biodiversiteit. Het aantal natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups neemt daardoor geleidelijk aan toe. Natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups zijn o.a. mussen, mezen, spreeuwen en vleermuizen.

Helaas biedt het vergroten van de biodiversiteit (en daarmee het aantal natuurlijke vijanden) niet direct een oplossing. Het is een proces van jaren. Zo goed mogelijk anticiperen op de plaag en op een goede manier omgaan met de overlast is en blijft dus belangrijk.

Vergroenen

In een natuurlijke omgeving die in balans is, heeft de eikenprocessierups minder kans. U kunt meehelpen door uw eigen tuin te vergroenen. Zorg dat uw tuin bloemen en planten bevat en niet alleen bestrating. Voor een kleine tuin of balkon zijn bloempotten met bloeiende bloemen zeer geschikt. Veel insecten, vogels, bijen en vlinders hebben het hele jaar gevarieerde bloeiende beplanting nodig voor voedsel en bescherming. Het gebruik van gif voor bijvoorbeeld onkruid of het bestrijden van de buxusmot wordt afgeraden.

Nestkasten

Daarnaast kunt u nestkasten voor bijvoorbeeld mussen, mezen, spreeuwen of vleermuizen ophangen. Dit zijn natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups. Het stimuleren van de aanwezigheid van vogels is een goede aanvulling op het bestrijden van de eikenprocessierups. 

U kunt een nest met eikenprocessierupsen melden bij Buha

Vanaf mei zuigt een bestrijdingsploeg rupsen weg. Met een speciale stofzuiger worden de nesten opgezogen en vernietigd. Zo hopen we de overlast te beperken. Ziet u een nest met eikenprocessierupsen op een plek waar dit veel overlast veroorzaakt? Meld dit via het digitale meldformulier(externe link) of telefonisch (0314) 377 444. 

Meest gestelde vragen

Wanneer komt de gemeente de rupsen uit de boom bij mij in de buurt weghalen?

Het is helaas niet mogelijk om melders een persoonlijke terugkoppeling over een specifieke eikenboom of groep eikenbomen te geven. We verwachten, net als afgelopen jaren, veel meldingen. Elke melding wordt toegevoegd aan een lijst waarop alle locaties staan waar de eikenprocessierups is gezien. Deze lijst wordt vervolgens afgehandeld op basis van prioriteit. De volgende prioriteitlocaties zijn aangewezen: scholen, speelplaatsen, sportvelden, bejaardentehuizen en verzorgingstehuizen. Daarna zijn woonstraten aan de beurt.

De planning wordt dagelijks bijgesteld aan de hand van het weer, meldingen op prioriteitlocaties en beschikbare capaciteit. Wij kunnen daarom niet zeggen wanneer een specifieke locatie aan de beurt is.

Waarom zagen jullie niet gewoon alle eiken in de gemeente om?

Het kappen van eiken is geen oplossing voor het probleem. De eik is een belangrijke boomsoort, heeft een grote ecologische waarde en vervult vele ecosysteemdiensten. Denk aan luchtkwaliteit, het afvangen van water, koeling en CO2 reductie.

Wat moet ik doen als er eikenprocessierupsen in de eikenboom op mijn eigen terrein zitten?

Hebt u op eigen terrein een boom met een nest eikenprocessierupsen? Dan kunt u zelf contact opnemen met een professioneel bestrijdingsbedrijf. Gemeente Doetinchem en Buha kunnen hierin niets voor u betekenen. Het zelf wegbranden van de nesten is zinloos en wordt ten zeerste afgeraden. Door de bedreiging en de warmte laat de rups zijn brandharen juist los en worden deze in de omgeving van de boom verspreid.

Meer vragen en antwoorden

Kijk voor meer vragen en antwoorden over de eikenprocessierups op processierups.nu(externe link).